Verslag Cultuur retail Netwerk Dag 2022

In het Cobra Museum voor moderne kunst in Amstelveen kwamen maandag 14 november een kleine 100 vakgenoten bijeen voor de 2^e Cultuur Retail Netwerk Dag. Ook deze keer was de variëteit aan deelnemers groot met zowel museumwinkelmanagers, retailers ontwerpers, producenten en leveranciers van producten als ervaringsdeskundigen op het gebied van diversiteit en inclusie, het thema van dit jaar. In een aantrekkelijke mix van keynotes, podiumdiscussies, rondetafels en productpresentaties werd het thema vanuit alle mogelijke hoeken belicht, waarbij tegelijkertijd de relevantie ervan voor de sector en de kansen die het biedt alle aandacht kregen. Want uiteindelijk, en dat was een van de conclusies, zouden diversiteit en inclusie geen thema moeten zijn, maar standaard aanwezig, een vanzelfsprekendheid binnen de cultuursector en in de museumwinkel. Lees het complete verslag van de Cultuur Retail Netwerk Dag 2022.

Daar zijn we nog niet, maar onder leiding van (net als vorig jaar) dagvoorzitter Antoinette van Dorssen, hebben we wel al flinke stappen gemaakt. Juist de cultuursector is het platform waar we snel invulling kunnen geven aan diversiteit en inclusie. De verhalen van musea, kastelen en hortussen en de vertaling daarvan naar museumwinkels, kastweelwinkels en hortuswinkels bieden alle kansen om zich te onderscheiden van doorsnee winkelstraten. Nieuwsgierigheid naar “andere” culturen en mensen is immers juist een van de drivers binnen de sector.

Inclusie is verbinding van diversiteit

Dat dat niet zo eenvoudig is, liet Nicole Böttger, Product Owner Diversity & Inclusion bij ABN AMRO, zien in haar filmpje waarin een groepje mensen bij elkaar aan tafel in het donker over zichzelf vertellen en hoe de anderen zich dan een beeld vormen. Vooroordelen bepalen onbewust en onbedoeld ons beeld. Shivan Shazad, Manager Diversiteit Rijksmuseum, deelde zijn ervaring als deejay – “op de dansvloer is iedereen gelijk” – en hoe het Rijks in het museum en in de winkel, het sluitstuk van het museumbezoek, verbinding zoekt tussen enerzijds de collectie en tentoonstellingen en anderzijds de bezoekers. “We moeten de ander ruimte geven, maar altijd in verbinding blijven. Inclusie is verbinding van diversiteit.”

Merchandising van museumwinkelassortiment leidt tot dilemma’s

Sonja Feitsma, Hoofd Retail Rijkmuseum, ging daarna op het podium in gesprek met Tanja Vereyken, shopmanager bij FOMU Antwerpen, Ruurd de Jager, winkelcoördinator van het Drents Museum, en Annette Kors, Manager webshop & merchandising bij Amnesty International. De vraag was hoe zij aansluiten bij de 4 p’s: Programma, Publiek, Personeel en Partners. Ruud benadrukte dat diversiteit ook rekening houden is met akoestiek voor mensen die slecht horen, belichting voor mensen die slecht zien en een ‘prikkelarme’ rondleiding voor autistische mensen. Tanja vertelde over een ansichtkaart bij de tentoonstelling Recapturing Congo die zij een kwartier voor de opening toch uit het rek haalde, omdat een collega zich er op dat moment niet goed meer over voelde. Merchandising van artikelen kan tot allerlei dilemma’s leiden. Frida Kahlo zette zichzelf als beeldmerk neer. Hoever kun je dan gaan in de artikelen die je bij haar tentoonstelling verkoopt? Annette liet het voorbeeld zien van tassen die nieuwkomers hebben gemaakt van reddingsvesten waar vluchtelingen mee naar Europa zijn gekomen! Een paar conclusies: het hele plaatje moet kloppen, maar daar komt ook veel buikgevoel bij kijken. Elke keuze levert ook kritiek op. En probeer met kleine stapjes steeds verder te komen.

Rondetafels over cultuur & retail

Na een korte presentatie door alle leveranciers en hun trendtafels volgde de lunch en twee rondes met zes rondetafels over wat met cultuur & retail te maken heeft. Van bollen en zaden en winkelflow tot productontwikkeling met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (sociale werkplaats) en een webshop voor je museum.

Diversiteit en inclusie moet normaal zijn. Geen vinkje

We eindigden het programma met 2 sprekers met praktijkvoorbeelden. Chafina Bendahman van ROSE stories, uitgeverij, theatermaker en verhalenvertellers, en Ellen Brudet van Colourful Goodies. Zij maakt o.a. poppen onder het motto “ieder kind hoort een pop te hebben waarin hij of zij zichzelf herkent”. Vanuit hun persoonlijke ervaringen met diversiteit en inclusie lieten zij ons op andere manieren kijken, minder stereotiep. Je kunt een verhaal vertalen naar een boek, voorstelling of film, maar ook naar een pop met het syndroom van down. Heel belangrijk: diversiteit en inclusie moet normaal zijn. Geen project, geen afvinkgedrag, maar een manier van leven. En dat valt niet mee. Verandering kost veel energie, maar Chafina en Ellen zien steeds meer goede voorbeelden om zich heen van organisaties, overheid en bedrijfsleven, die het thema oprecht oppakken. We zijn nog te vaak “onbedoeld, onbewust gesloten”. Daar begint de omslag. Inclusie is ook een vorm van gastvrijheid, openstaan.

Met de hele keten oppakken

Antoinette sloot de dag af met nog een aantal take-aways, waarbij wakker schudden, bewustwording belangrijke factoren zijn om gericht, planmatig aan de slag te gaan. Gebruik de Code Diversiteit en inclusie, opgesteld door de sector in 2016, om beleidsuitgangspunten op te stellen en met een bruikbare puntenlijst om concrete stappen te nemen. Zie En vooral ook de oproep om dit met elkaar, de hele keten, op te pakken. De oprechte interesse, vele ideeën en energie om dat te doen waren duidelijk voelbaar bij alle deelnemers. Dat maakte de 2^e Cultuur Retail Netwerk Dag wederom tot een succesvolle dag. De organisatie beloofde dan ook een vervolg in 2023. Maar onderwijl gaan we met elkaar aan de slag met de uitkomsten van vandaag!